Ermənilərin Bakı nostaljisi
Onunla bu yaxınlarda təsadüfən tanış olmuşdum. Özü yaxınlaşıb “Bakıdansanmi?”-soruşanda fərqli ləhcəsinə baxmayaraq, həmvətənlərimizdən sandım. “Mən də Baklıyam.. Bakı ermənisi”-deyen 65-70 yaşlarında olan Seron adlı qadın yarı rusca, yarı azərbaycanca Bakı xatirələrini danışdı.
Dediyinə görə, 1989-cu ilə qədər Bakıda yaşayıb. “Ömrümün ən gözəl illəri de elə orda kecib… Cox yaxşı günlər idi.. “
Uzun-uzadı Bakıdakı günlərindən, yaşayışlarından danışdı: “ Evimiz Nəsimi bazarının yaxınlığında idi. Orda biz cox idik, yəni ermənilər cox yaşayırdi. Yaxşı da yaşayırdıq. Allah mərdimazara lənət etsin, heç bilmirdik türk kimdi, ermeni kimdi. Qonşularım hamısı türk idilər, hec vaxt onlardan bircə kəlmə özümü yad millət kimi hiss edəcəyim söz eşitmədim. Mənə də Sara xala deyirdilər.
Seron deyir ki, Ermənistanda doğulsa da özünü həmişə baklı hesab edib. “Atamın işiylə əlaqədar Azərbaycana gələndə mənim 12 yaşım vardı. Ermənistanda uşaqlığım ara-sıra yadıma gəlir. Ərim də Bakı ermənisi idi, ona görə də İrəvana qayidanda bizi orda yaçamağa qoymadılar. ” Erməni qadının dediyinə görə, 1989 –cu ildə Bakıdan evlərini satıb Ermənistana gediblər. Amma orda yaşaya bilməyiblər. Yerli ermənilər Bakidan gələnlərə “Türkdən dönmə” deyirmişlər və kompakt toplaşmaga, bir yerdə yaşamalarına imkan verməyiblər.
“Adət-ənənələrimiz cox fərqlənirdi. Biz sizdən görüb-götürmşdük, türklərlə qaynayıb-qarışmışdıq. Ona görə də yerlilərin hərəkətləri bizə xoş gəlmirdi, bizim hərəkətlərimiz də onları qıcıqlandirirdı. İndi Ermənistanda cox az Bakı ermənisi qalıb, coxu ya İsrailə, ya Rusiyaya, ya da ayrı ölkəyə üz tutub gediblər. Biz də Bakıdan satdığımız evin puluna bir həyət evi almışdıq. Bir gün ərim həyətdə evin bir tərəfini artirmaq ücün daş hörürdü, “ucastkovıy” (sahə müvəkkili) açdı darvazanı girdi həyətə ki, icazəsiz nə tikirsiniz? Ərim yaxinlıqda bel vardı, onu götürdü getdi “ucastkovının” üstünə. Dedi, sən bir də mənim həyətimə qapını döyməmiş girsən, səni doğrayacam. Həyətdə qız-gəlin var, ailə var. O da təəccüblə soruşdu ki, nə olsun ki, ailə var? ” Sonra da lağ eldi ki, türkdəndönməsiniz, onların adət-ənənəsini götürmüsüz. Gedin Azərbaycanda yaşayın, buranı bəyənmirsinizsə. Onunla da yığışdıq gəldik Rusiyaya.”
Seron deyir ki, bir necə il əvvəl onların Azərbaycana getmək ümidləri artıb. “Söz-söhbət gəzdi ki, sülh baglanır, əvvəlki kimi olacaq hər şey. Elə sevindim ki, fikirləşdim kaş bircə gün də olsa gedb Bakını, küçəmizi, azərbaycanlı qonşularımı görə biləm. Hətta burdan rus pasportu olan Bakı ermənilərindən gedənlər də oldu. Yarmarka açılırdı, orda yer götürüb gələcəyinə işləmək ücün nəzərdə tuturdular. Amma sonralar gördülər dəyişən heç nə yoxdu, vəziyyət pisdi Azərbaycanda, qayıtdılar gəldilər”
Hələ də Bakı nostaljisi və arzusu ilə yaşayan Seron deyir ki, əgər sülh olsa, vəziyyət düzəlsə, Azərbaycana üz tutan ilk ermənilərdən olar və ömrünün sonuna qədər Bakıda yaşayar.
Bakını yuxularında görüb hələ ki, ona röyasında qovushan Seron aralığı qarışdıranları söysə də, Qarabağ kəlməsini ağzına almadı.
Fidan Hüseynova
/Yenises.ru/
